Biskup jedności, zgody, troski o rodzinę i ubogich

2025-01-22, Prosto z miasta

Niedawno minęło 115 lat od przyjścia na świat Wilhelma Pluty, późniejszego biskupa gorzowskiego i administratora apostolskiego w naszym mieście. Dzisiaj zaś, 22 stycznia mija 39. rocznica tragicznej śmierci biskupa.

4 lipca 1958 roku ks. dr Wilhelm Pluta został mianowany przez papieża Piusa XII administratorem apostolskim i wikariuszem kapitulnym ordynariatu gorzowskiego oraz biskupem tytularnym Leptis Magna.

Święcenia biskupie przyjął 7 września 1958 roku w katedrze gorzowskiej z rąk prymasa Stefana Wyszyńskiego. W liście nominującym księdza dra biskupa Wilhelma Plutę na biskupa Administracji Gorzowskiej, Papież Pius XII nakreślił zadanie: „ …abyś w swym działaniu kapłańskim przyczyniał się do umacniania upragnionej jedności narodu…”

Ksiądz prymas kardynał Stefan Wyszyński wręczając nominację na biskupa powiedział: „Niech ksiądz zaniesie ludowi na rozległej ziemi gorzowskiej dużo siły – a raczej dużo miłości, bo tej im więcej jeszcze potrzeba”.

W pierwszym swoim Liście Pasterskim stwierdził: „Jedność wszystkich, skądkolwiek tu przybyli i ziemie te zamieszkali. Oto zadanie moje, jakie mam spełnić, oto nastrój serca mego…”. Dla godła biskupiego wybrał słowa Chrystusa: „Niechaj wszyscy będą jednością”.

Do momentu objęcia przez bpa Wilhelma Plutę rządów ordynariatem gorzowskim, praca w nim ukierunkowana była głównie na organizowanie struktur niezbędnych dla właściwego funkcjonowania Kościoła na ziemiach odzyskanych. W 1972 w następstwie uznania zachodniej granicy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przez Republikę Federalną Niemiec w układzie PRL-RFN (1970) papież Paweł VI utworzył stałą administrację kościelną dla tzw. Ziem Odzyskanych. Wilhelm Pluta został biskupem diecezjalnym nowo ustanowionej diecezji gorzowskiej.

Jako rządca ordynariatu gorzowskiego, a od 22 maja 1967 roku administrator apostolski z pełnymi prawami biskupa rezydencjalnego w Administracji Apostolskiej Gorzowskiej "ad nutum Sanctae Sedis" i wreszcie pełnoprawny biskup diecezjalny nowo erygowanej 28 czerwca 1972 roku diecezji gorzowskiej - był moderatorem życia wewnętrznego wiernych Kościoła gorzowskiego i inicjatorem poczynań duszpasterskich. W październiku 1966 roku z okazji Millenium chrztu Polski był gospodarzem wielkich i historycznych uroczystości religijno-patriotycznych w Gorzowie Wlkp. z udziałem prymasa Stefana Wyszyńskiego, abpa Karola Wojtyły, 50 innych biskupów oraz kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców diecezji. 25 maja 1967 r. Stolica Apostolska podniosła Ordynariat w Gorzowie do rangi administracji apostolskiej podległej bezpośrednio Stolicy Świętej. Ordynariuszem Diecezji Gorzowskiej został bp Wilhelm Pluta. Uroczysty ingres, z udziałem wielu tysięcy ludzi, do gorzowskiej katedry odbył się 3 września 1972 roku.

W czasie posługi duszpasterskiej w Gorzowie ks. bp Pluta istotnie wpłynął na integrację narodową mieszkańców Gorzowa Wielkopolskiego, Ziemi Lubuskiej i Pomorza Zachodniego. Na szczególne podkreślenie zasługiwał jego patriotyzm, działania na rzecz obrony godności człowieka i ubogich, troska o małżeństwo i rodzinę, dzieci i młodzież. Szedł razem z ludźmi drogą trudności lat 60. i 70., wspierał prześladowanych podczas stanu wojennego lat 80. i pomagał tym, którzy przeżywali ból i cierpienie prześladowania czy uwięzienia. W swych działaniach wznosił się ponad podziałami politycznymi i wyznaniowymi.

Przykład życia pełnego poświęcenia i miłości księdza biskupa Wilhelma Pluty to wielki skarb naszego miasta. Potrzeba, aby go nie ukrywać, lecz ukazywać. Biskup Pluta uczył, że religia powinna inspirować do pokoju między ludźmi, do tolerancji i zgody. Mówił, że w jedności się buduje dobro wspólne. Bp Wilhelm Pluta nauczał w duchu pokoju, jedności, zgody i troski o człowieka.

W czasie obchodów setnej rocznicy urodzin biskupa Wilhelma Pluty, 9 stycznia 2010 roku, wybrzmiało wielkie przesłanie jego życia: „Niech wszyscy będą jednością”.

Tej jedności potrzeba nam szczególnie teraz, kiedy my Polacy znaleźliśmy się we wspólnej Europie, kiedy i Gorzów Wlkp. powinien odgrywać rolę ważnego miasta w środku zjednoczonej Europy. Zasługi bpa Wilhelma Pluty wspomniał 2 czerwca 1997 roku w Gorzowie Ojciec Święty Jan Paweł II: „On budował niejako fundamenty Kościoła gorzowskiego w czasach bardzo trudnych dla naszego kraju. Długie lata zarządzał Kościołem Gorzowskim najpierw, jako administrator, a później, jako jego biskup. (…) Biskupie Wilhelmie, dziękuję Ci za to, co uczyniłeś dla Kościoła na naszej ziemi. Za twój trud, odwagę i mądrość (…)”.

Bp Wilhelm Pluta urodził się 9 stycznia, 1910 roku w Kochłowicach na Śląsku. Po ukończeniu Gimnazjum w Katowicach wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie i jako alumn studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1934 roku w Katowicach. Pełnił posługę w różnych parafiach, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i uzyskał tytuł doktora nauk teologicznych.

Bp Wilhelm Pluta zginął w wypadku samochodowym 22 stycznia 1986 roku jadąc na spotkanie w Gubinie. Jego pogrzeb – z udziałem prymasa Polski kardynała Józefa Glempa, kardynałów, arcybiskupów, biskupów – zgromadził wielotysięczne tłumy ludzi z diecezji i całej Polski. Bp Wilhelm Pluta jest pochowany w katedrze gorzowskiej. Papież Jan Paweł II modlił się nad grobem Biskupa Gorzowskiego oraz dziękował mu za to, czego dokonał. Sługa Boży bp Wilhelm Pluta w historii Gorzowa i Polski, zapisał się, jako biskup jedności, zgody, troski o rodzinę i ubogich.

Bp Wilhelm Pluta mieszkał w Gorzowie, w katedrze został pochowany, z nim związanych jest wiele wydarzeń historycznych i miejsc, które już są i dalej będą miejscem odwiedzin mieszkańców, turystów i przyszłych pielgrzymek. Dlatego jest doskonałym i akceptowanym społecznie, ustanowionym przez Radę Miasta, patronem Gorzowa Wlkp.

Poprzez ustanowienie Sługi Bożego bpa Wilhelma Pluty patronem miasta Gorzów wszedł w tradycję wielu miast Europy i znalazł się w gronie miast polskich i europejskich posiadających patronów.

,,Kościół w Polsce miał w historii wielu wybitnych biskupów. Biskup Wilhelm Pluta należy do najwybitniejszych. Mogę spokojnie powiedzieć, że niewielu takich pasterzy miała w naszych czasach Europa. Jego programy duszpasterskie, jego analizy i przemyślenia wybiegają w przyszłość, promieniują intuicją wiary i długo jeszcze będzie z nich się można uczyć duszpasterstwa nowoczesnego i skutecznego"

abp Józef Michalik, Gorzów Wlkp. 22 stycznia 2001

Augustyn Wiernicki